Tu hành không phải là buông bỏ, mà là để hiểu lẽ hoán đổi… Một bữa nọ, hai thầy trò cao tăng ngồi nói chuyện với nhau, và có cuộc đối thoại sau đây:
Đệ tử: Thưa thầy, đạo Phật khuyên người ta buông bỏ mọi thứ đúng không?
Sư phụ: Không đúng!
Đệ tử: Rõ ràng có câu “buông bỏ tất cả” đấy thôi?
Sư phụ: “Buông bỏ tất cả” để làm gì?
Đệ tử: Đúng thế, đệ tử cũng thấy rất nghi ngờ! Đệ tử thấy Phật giáo luôn nhìn vấn đề tiêu cực. Nhiều người hỏi đệ tử: “Nếu mọi sự đều buông bỏ thì lấy đâu ra tiền để mua quần áo? Mọi người đều không làm việc thì thế giới này làm sao có thể tồn tại được?”
Sư phụ: Mọi sự buông bỏ thì dẫn đến sụp đổ, cái gì cũng không buông bỏ thì cũng dẫn đến sụp đổ.
Đệ tử: Như vậy phải làm thế nào?
Sư phụ: Thay thế và hoán đổi!
Đệ tử: Nhờ thầy chỉ rõ cho con!
Sư phụ: Con có thể kêu một người ăn mày cam tâm cho con số tiền đang nắm chặt trong tay họ không?
Đệ tử: Không thể được.
Sư phụ: Con có thể dùng hòn sỏi đổi lấy số tiền trong tay người ăn mày không?
Đệ tử: Con nghĩ cũng không được.
Sư phụ: Tại sao?
Đệ tử: Vì tiền đáng giá hơn.
Sư phụ: Vậy nếu dùng vàng để đổi thì sao?
Đệ tử: Vậy thì được.
Sư phụ: Tại sao?
Đệ tử: Vì vàng đáng giá hơn.
Sư phụ: Vì thế, cách buông bỏ đơn giản nhất chính là hoán đổi.
Nguyên nhân khiến người ta không buông bỏ là vì không giành được thứ tốt hơn.
Dùng thức ăn chay thay cho thức ăn mặn, con sẽ buông bỏ được con dao mổ.
Dùng bố thí thay cho giành giật, con sẽ buông bỏ được lòng tham.
Dùng tín ngưỡng thay cho hư vô, con sẽ buông bỏ được nỗi trống rỗng.
Dùng trí tuệ thay cho ngu dốt, con sẽ buông bỏ được cố chấp.
Dùng chính niệm thay cho tạp niệm, con sẽ buông bỏ được ngông cuồng.
Dùng nhẫn nại thay cho báo thù, con sẽ buông bỏ được giận dữ.
Dùng yêu thương thay cho tham lam, con sẽ buông bỏ được bệnh đau tim.
Tu hành không phải là buông bỏ, mà là để hiểu căn nguyên của sự thật. Đó là Giác ngộ.
Tác giả: Vũ Tất Tiến (Sưu tầm)
Tạp chí Nghiên cứu Phật học số tháng 5/2016
